Tokenizasyon ve RWA

Tokenizasyon ve RWA

Kripto varlıkların ortaya çıkışı ile birlikte hayatlarımıza girişini uzun yıllardır hissediyoruz ve bu durum kademe kademe ilerliyor. Bitcoin ile başlayan bu yolculuk Ethereum ve devamında akıllı sözleşmelerin ortaya çıkışı çok güzel bir boyut kazandı. Akıllı sözleşmelerin kullanımı ile hayatımıza katılan tabirlerden bir tanesi de Real World Assets (RWA-Gerçek Dünya Varlıkları) tokenlerdır. Bu yazımızda RWA Token kavramına giriş yapacağız ve ana hatları ile ele alacağız.

 
 

Kripto varlıkların gelişim hızı ve yenilikçi yapısı göz önüne alındığında RWA tokenler çok yeni bir kavram değil ve birkaç yıldır hayatımızda. Fakat dünyada ve ülkemizde kripto varlık alanında regülasyonlar gerçekleştikçe RWA token kavramı tekrardan önem kazandı ve adından sıkça bahsettirmeye başladı. O zaman, nedir bu RWA token?

    Kısaca RWA (Real World Assets-Gerçek Dünya Varlıkları) token, adından da anlaşılacağı üzere fiziksel dünyada bulunan maddi varlıkları temsil eden blokzincir tabanlı dijital tokenlara verilen addır. Fiziki varlıkların RWA’ya dönüştürülerek blokzincirde temsili işlemine ise tokenizasyon diyoruz. Teorik olarak temsil edilebilen her varlığın verilerini tokenizasyon ile blokzincire aktarılabilir ve RWA’lar ile temsilini sağlayabiliriz. Bu açıdan düşünüldüğünde RWA’ların ve tokenizasyonun ne kadar büyük bir potansiyeli olduğunu hayal edebilirsiniz. Finansal varlıklar (hisse senetleri, tahviller vb.), gayrimenkuller, emtialar, karbon kredileri, sigorta sözleşmeleri, sanat eserleri ve daha nice varlıklar RWA tokenler ile temsil edilebilir veya sadece verilerin saklanması için blokzincir kullanılabilir.

Varlık tokenizasyonu ile oluşturulan RWA tokenler fungible yani değiştirilebilir olabileceği gibi non-fungible yani NFT olarak da üretilebilir. Önemli olan bu tokenlerın fungible ya da non-fungible üretilmesi değil maddi varlığı temsil etme kabiliyetidir. Bir tokenin fungible ya da non-fungible olduğuna bakmadan önce bir fiziki varlığı temsil edip edemediğini ve daha sonra da bu temsilin gerçeğe dayanıp dayanmadığını incelememiz gerekir. Çünkü yukarıda da bahsettiğimiz üzere RWA’ların potansiyeli çok yüksek ve bu sebeple RWA tokenler yaygınlaştıkça dolandırıcılar, rug-pull projeleri ve daha bunlar gibi birçoğu ortaya çıkacak ve sayıları büyük bir hızla artacaktır. O zaman basit bir soru ile konuyu irdeleyelim;

    Fiziki bir varlığı neden blokzincirde temsil etme ihtiyacı duyalım? 

    Öncelikle, blokzincir ve dağıtık defter teknolojisinin hayatımızda değiştirdiği onlarca konu var. Değişimin en başında da finansal piyasalar yer alıyor. Bu iki teknoloji ile birlikte öncelikle aracıların ortadan kalktığı veya azaldığı finansal piyasalar, merkezi otoriteye olan ihtiyacın azalması, hızlı ve masrafsız bir şekilde değer transferi gibi ana konular hayatımıza girdi. RWA tokenler ve tokenizasyon ile birlikte saydığımız faydalara yenilerini ekliyor.

Gelecekte karşımıza bambaşka pazarlar ve ürün çeşitliliği ortaya çıkacak. Özellikle DeFi ile birlikte sadece hayal olan evrensel ve çeşitli büyük pazarlar oluşacak. Küçük bir örnek senaryo ile RWA’ların olası faydalarını ve katkılarını inceleyelim;

Ordu’da fındık üreticisi olan Mehmet Bey ürettiği fındıkların tokenize edilmesini istiyor. Bu konu hakkında teknoloji şirketlerinden yardım alıyor ve tokenizasyonu gerçekleşen fındıklar için 1kg Fındık=1 FındıkToken(FT) olacak şekilde RWA token oluşturuyor. RWA token olan FındıkToken gerek iklim değişikliği gerek o dönemin şartları sebebiyle Arjantin’de yaşayan Deigo isimli birisi tarafından kolaylıkla satın alınıp bir yatırım aracı haline gelebiliyor. Diego, FındıkToken satın alırken uluslararası bir işleme çok düşük işlem ücretleri ödüyor, fındıkların mülkiyetini ispat eden tokenlarını rahatlıkla saklayabiliyor ve belki bunları çocuklarına miras bırakabilecek ya da fiziki fındıkları almak için bir araç olarak kullanabiliyor. Hatta bir gün Diego’nun torunları bu tokenlar ile Ordu’ya gelip tokenların karşılığı kadar fiziki fındıkları alıp memleketlerine götürüyor. Ayrıca Diego’nun token alışverişleri halka açık bir blokzincirden gerçekleştiği için kolaylıkla denetlenebiliyor ve bu sayede hem kurumların hem de kişilerin açık denetiminde olan, merkeziyetsiz bir pazar kullandığı için bu denetim kolaylıkla herkes tarafından gerçekleşebiliyor. Diego’nun ve Arjantinli hemşerilerinin yatırımları sayesinde Ordu’da bulunan FındıkToken yöneticisi Mehmet Bey ise elde ettiği uluslararası finansman sayesinde şirketini teknolojik anlamda geliştirecek, traktörler satın alacak ve bu traktörleri sigortalamak isteyecek. Mehmet Bey sigorta şirketini arayacak ve yeni satın aldığı traktörler için sözleşme gönderilmesini isteyecek. Sigorta şirketi Mehmet Bey’e her bir traktör için ayrı olacak şekilde NFT olarak sigorta sözleşmesi yani RWA Token sigorta sözleşmesi gönderecek ve Mehmet Bey’in ödemeyi yapması ile birlikte NFT sözleşmeler Mehmet Bey’in cüzdanına otomatik olarak transfer olacak. 

Gördüğünüz örnek senaryoda RWA tokenların sağlayacağı faydalardan düşük maliyet, şeffaflık, likidite, otomasyon, ürün ve pazar genişliği, teknolojik alışkanlıkların değişmesi ve daha bir çok yeniliği görüyoruz. Sonuç olarak RWA tokenler ve tokenizasyon hayatımızda ekonomik ve sosyal anlamda çok büyük yenilikler getiriyor ve getirecek. Belki de bugünün doğrularını büyük bir hızla değiştirecek fakat beraberinde bazı hukuki riskler ve sorumluluklar da getirecek. Önümüzdeki haftalarda RWA tokenların hukuki risklerini ve bu alanda uluslararası regülasyonları ele alacağız.

 
Av. Burak Mercan